آثار باقیه از مردمان گذشته

«بیرونی یکی از بزرگ‌ترین و کامل‌ترین دانشمندان سده‌های میانه است...، اصطلاح «مردی در هامش» که دربارهٔ او به‌کار می‌بریم، تنها بازگوکنندهٔ ضعف و احترام ما نسبت به اوست...، انسان در مقابل این برج عظیم دچار تردید می‌شود؛ عظمت او و ناتوانی ما درهم آمیخته، باعث می‌گردد وی مدت‌ها همچنان دست‌نایافتنی باقی بماند...»
[آ. میکل ـ ج. سارتون]
ـ «آثار باقیه... (را) علامه ابوریحان بیرونی ـ دانشمند نابغهٔ شهیر ایران ـ استادالرئیس در علوم ریاضی و نجوم و طبیعیات و جغرافیا...، هم به‌عنوان دانشمندی تاریخدان و پژوهشگر گاهشناسی‌ها، اخبار و اطلاعات فراوانی از «قرن‌های گذشته» خصوصاً به لحاظ جوانب اجتماعی و فرهنگی «ملل قدیمه» فراهم کرده است، که در عین حال تصویری دقیق هم از عصر مؤلف به دست می‌دهد؛ چنان‌که خلاصهٔ تقویم‌های مختلف نجومی یا ملی اقوام است، که توصیفات کامل از همه گاهشماری‌ها و اعیاد معمول ملل و ادیان فرامی‌نماید.